హైదరాబాద్ ప్రగతి పరుగు: మౌలిక సదుపాయాల వెలుగుల కింద కాలుష్యం, కబ్జాల చీకట్లు
- Sutra Property
- 0
- Posted on
హైదరాబాద్ ప్రగతి పరుగు: మౌలిక సదుపాయాల వెలుగుల కింద కాలుష్యం, కబ్జాల చీకట్లు
1. పరిచయం: హైదరాబాద్ వృద్ధి కథలోని కనిపించని పొరలు
హైదరాబాద్ రియల్ ఎస్టేట్ మార్కెట్ దూసుకుపోతోందన్నది అందరికీ తెలిసిన విషయమే. ఆకాశహర్మ్యాలు, విస్తరిస్తున్న పారిశ్రామికవాడలు, పెరుగుతున్న భూముల ధరలు ఈ అభివృద్ధికి నిలువుటద్దం. కానీ, ఈ పైకి కనిపించే ప్రగతి వెనుక ఎన్నో సంక్లిష్టమైన సవాళ్లు, ఆశ్చర్యకరమైన నిజాలు దాగి ఉన్నాయి. అక్టోబర్ 15, 2025 నాటి ప్రముఖ ఇంగ్లీష్, తెలుగు దినపత్రికలలోని వార్తల లోతైన విశ్లేషణ ఆధారంగా, ఈ కథనం హైదరాబాద్ భవిష్యత్తును తీర్చిదిద్దుతున్న విభిన్న శక్తులపై ఒక స్పష్టమైన అవగాహనను మీకు అందిస్తుంది.
2. భవిష్యత్ వృద్ధికి పునాది: పారిశ్రామికవాడల్లో రూ.18 కోట్ల మౌలిక సదుపాయాల కల్పన
ప్రభుత్వం రాష్ట్రంలోని పారిశ్రామిక ప్రాంతాలలో మౌలిక సదుపాయాలను మెరుగుపరచడంపై దృష్టి సారించింది. తెలంగాణ పారిశ్రామిక మౌలిక సదుపాయాల సంస్థ (టీజీఐఐసీ) ఆధ్వర్యంలో సుమారు రూ.18 కోట్లతో హైదరాబాద్, సంగారెడ్డి, రంగారెడ్డి, వరంగల్, మహబూబ్‌నగర్‌ వంటి కీలక జిల్లాల్లో అభివృద్ధి పనులకు శ్రీకారం చుట్టారు. ఈ పనుల కోసం టెండర్ల ప్రక్రియ ఇప్పటికే పూర్తయింది.
ఈ చొరవ కింద చేపట్టనున్న కొన్ని ముఖ్యమైన పనులు:
- గచ్చిబౌలి స్టేడియంలో ఫుట్‌బాల్ టర్ఫ్ నిర్మాణం మరియు సింథటిక్ ట్రాక్ మరమ్మతులు.
- కూకట్‌పల్లి పారిశ్రామిక ప్రాంతంలో రహదారులు, ఫుట్‌పాత్‌ల నిర్మాణం.
- పటాన్‌చెరు ఫేజ్-1, 2లలో రహదారుల పునర్నిర్మాణం.
- సుల్తాన్‌పూర్ ఇండస్ట్రియల్ పార్క్‌లో ఎల్‌ఈడీ వీధి దీపాల ఏర్పాటు.
- మహబూబ్‌నగర్‌ జిల్లా జడ్చర్లలోని గ్రీన్‌ ఇండస్ట్రియల్ పార్క్‌లో బీటీ రోడ్డు పునరుద్ధరణ, మరమ్మతులు.
ఈ మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి కేవలం రోడ్లు, లైట్లను మెరుగుపరచడమే కాదు. ఇది పారిశ్రామిక కేంద్రాల చుట్టూ పెట్టుబడులను ఆకర్షించడానికి, స్థానిక ఆర్థిక వ్యవస్థలను బలోపేతం చేయడానికి మరియు ఆ ప్రాంతాలలో ఆస్తుల విలువలను పెంచడానికి ఒక బలమైన పునాది వేస్తుంది. అయితే, ఈ పారిశ్రామిక అభివృద్ధి నాణేనికి ఒకవైపే. మరోవైపు, పర్యవేక్షణ కొరవడటంతో పర్యావరణంపై తీవ్రమైన ప్రతికూల ప్రభావాలు కనిపిస్తున్నాయి.
‘ఈ పనులు ఆయా ప్రాంతాల్లో మౌలిక సదుపాయాలను ఆధునికీకరించడమే కాకుండా.. ఆర్థిక వృద్ధి, స్థానిక ఉపాధి అవకాశాలు, జీవన నాణ్యతను మెరుగుపరుస్తాయి’
3.అభివృద్ధికి మరో వైపు: పట్టించుకోని పారిశ్రామిక కాలుష్య సంక్షోభం
ఒకవైపు మౌలిక సదుపాయాల కల్పన జరుగుతుండగానే, మరోవైపు పారిశ్రామిక నిర్లక్ష్యం తీవ్రమైన కాలుష్య సంక్షోభాన్ని సృష్టిస్తోంది. ముఖ్యంగా నల్గొండ, సంగారెడ్డి జిల్లాల్లోని కొన్ని పరిశ్రమల నుంచి వెలువడుతున్న ప్రమాదకర వ్యర్థాలు స్థానిక పర్యావరణాన్ని, ప్రజా జీవనాన్ని నాశనం చేస్తున్నాయి.
సంగారెడ్డి జిల్లా దోమడుగులోని నల్లకుంట చెరువు, రసాయన పరిశ్రమల నుంచి వస్తున్న కాలుష్య జలాల వల్ల పూర్తిగా ఎరుపు రంగులోకి మారడం దీనికి నిలువెత్తు సాక్ష్యం. ఈ కాలుష్యం నల్లకుంటతో ఆగకుండా, దానికి అనుసంధానంగా ఉన్న రాయుడి చెరువు, వావిలాల ఊట్ల పెద్దచెరువు వంటి జలాశయాలను కూడా పాడుచేస్తోంది. గత్యంతరం లేక, రైతులు ఇదే కలుషిత నీటిని వ్యవసాయానికి వాడుతున్నారు. అలాగే, నల్గొండ జిల్లా పిట్టంపల్లి వంటి ప్రాంతాల్లో పారిశ్రామిక వ్యర్థాలను బహిరంగంగా పారబోస్తున్నారు. ఈ పరిశ్రమల నుంచి వెలువడే ఘాటైన వాసనల వల్ల రహదారిపై ప్రయాణించేవారు ముక్కు మూసుకోవాల్సిన దుస్థితి నెలకొంది.
ఈ సమస్య యొక్క మానవతా కోణాన్ని చూస్తే, పిట్టంపల్లికి చెందిన మెట్టు సైదులు అనే వ్యక్తి, పారిశ్రామిక వ్యర్థాలను తిని తన 9 గొర్రెలు చనిపోయాయని, ఇప్పటికీ తనకు నష్టపరిహారం అందలేదని ఆవేదన వ్యక్తం చేశాడు. ఈ అనియంత్రిత కాలుష్యం అభివృద్ధి చెందుతున్న ప్రాంతాల దీర్ఘకాలిక నివాసయోగ్యతను, సుస్థిరతను ప్రశ్నార్థకం చేస్తోంది. ఇది ఆస్తి పెట్టుబడులకు, ప్రజారోగ్యానికి ఒక నిశ్శబ్ద ప్రమాదంగా పరిణమిస్తోంది.
4.సాదాబైనామా చిక్కుముడి: పాత భూ ఒప్పందాలను పరిష్కరించే ప్రయత్నం
‘సాదా బైనామా’ అంటే తెల్ల కాగితాలపై చేసుకున్న భూ లావాదేవీలు. జూన్ 2, 2014కు ముందు జరిగిన దాదాపు 10 లక్షల ఎకరాల ఇటువంటి ఒప్పందాలను క్రమబద్ధీకరించడానికి ప్రభుత్వం ప్రయత్నిస్తోంది. “భూ భారతి” చట్టం ప్రకారం, తహసీల్దార్ విచారణ జరిపి, దస్త్రాన్ని ఆర్డీవో (రెవెన్యూ డివిజనల్ ఆఫీసర్)కు పంపితే క్రమబద్ధీకరణ జరుగుతుంది. ఇది భూమి హక్కులకు స్పష్టతనిచ్చే కీలకమైన చర్య అయినప్పటికీ, ఈ ప్రక్రియ అనేక వివాదాలకు, సవాళ్లకు దారితీస్తోంది.
ఈ ప్రక్రియలో ఎదురవుతున్న ప్రధాన సమస్యలు:
- భూముల ధరలు విపరీతంగా పెరగడంతో, భూమిని అమ్మిన అసలు యజమానులు లేదా వారి వారసులు ఇప్పుడు అదనపు డబ్బు డిమాండ్ చేస్తున్నారు.
- సాదా బైనామా పత్రం తప్ప ఇతర ఆధారాలు లేకపోవడంతో, కొనుగోలుదారులు తమ యాజమాన్యాన్ని నిరూపించుకోవడం కష్టంగా మారింది.
- 2016 తర్వాత ‘పహాణీలు’ వంటి భూ రికార్డులు సరిగా లేకపోవడంతో, రెవెన్యూ అధికారులకు ధ్రువీకరణ ప్రక్రియ సంక్లిష్టంగా మారింది.
ఈ వివాదాల కారణంగా, ముఖ్యంగా ఉమ్మడి వరంగల్, ఖమ్మం, నల్గొండ జిల్లాల్లోని భూములు ఏళ్ల తరబడి న్యాయపోరాటాలలో చిక్కుకుపోయే ప్రమాదం ఉంది. ఇలాంటి టైటిల్ అనిశ్చితి, పారిశ్రామిక పెట్టుబడులను ఆకర్షించడంలో పెద్ద అడ్డంకిగా మారి, మార్కెట్‌లో అస్థిరతను సృష్టిస్తోంది.
5.నిశ్శబ్ద ఆక్రమణ: కనుమరుగవుతున్న హైదరాబాద్ దేవాలయ భూములు
హైదరాబాద్ మరియు దాని పరిసర ప్రాంతాలలో వందల ఎకరాల విలువైన దేవాలయ భూములు అక్రమంగా ఆక్రమణకు గురవుతున్నాయి. ఇది పరిపాలనా వైఫల్యాన్ని, చట్టబద్ధ పాలన బలహీనపడటాన్ని సూచిస్తుంది.
ఈ సమస్య తీవ్రతను తెలిపే కొన్ని ఉదాహరణలు:
- శంషాబాద్ పరిధిలోని సాతంరాయి కోదండరామాలయానికి చెందిన 72 ఎకరాలలో, 65 ఎకరాలు కబ్జాకు గురయ్యాయి.
- కొందుర్గు లక్ష్మీనర్సింహ గుడికి చెందిన భూములను ఖాళీ చేయించాలని ట్రైబ్యునల్ ఆదేశాలు జారీ చేసినప్పటికీ, ఇప్పటికీ ఎలాంటి చర్యలు తీసుకోలేదు.
- యాచారంలోని ఓంకారేశ్వరాలయానికి చెందిన 1,450 ఎకరాలలో అత్యధిక భాగం కబ్జాదారుల చేతుల్లోకి వెళ్లిపోయింది.
దేవాదాయ శాఖ భూములు అత్యధికంగా ఉన్న రంగారెడ్డి, మేడ్చల్, హైదరాబాద్ జిల్లాల్లో వందల సంఖ్యలో కేసులు పెండింగ్‌లో ఉన్నాయి. ఒక్క రంగారెడ్డి జిల్లాలోనే అత్యధికంగా 252 కేసులు, జంట నగరాల్లో 210 కేసులు విచారణలో ఉన్నాయి. దేవాదాయ భూములను రక్షించడంలో ఈ వ్యవస్థాగత వైఫల్యం, టైటిల్ విషయంలో తీవ్రమైన సందిగ్ధతను సృష్టిస్తోంది. ఇది సమీపంలోని ఆస్తుల లావాదేవీలకు అధిక-ప్రమాదకరమైన న్యాయపరమైన చిక్కులను తెచ్చిపెడుతూ, దీర్ఘకాలిక పెట్టుబడిదారుల విశ్వాసాన్ని దెబ్బతీస్తుంది.
6.ముగింపు: కాంక్రీట్ జంగిల్ దాటి: ఒక సంపూర్ణ దృక్పథం అవసరం
ఈ నాలుగు అంశాలను కలిపి చూసినప్పుడు, హైదరాబాద్ రియల్ ఎస్టేట్ మార్కెట్ యొక్క నిజమైన చిత్రం కేవలం పెరుగుతున్న ధరలు, కొత్త నిర్మాణాల కంటే చాలా క్లిష్టంగా ఉందని స్పష్టమవుతుంది. ఒకవైపు భవిష్యత్తు కోసం మౌలిక సదుపాయాలు నిర్మిస్తుండగా, మరోవైపు పర్యావరణ విధ్వంసం జరుగుతోంది. పాత భూ ఒప్పందాలను చట్టబద్ధం చేసే ప్రయత్నం కొత్త వివాదాలకు దారితీస్తుంటే, ప్రభుత్వ భూములే అక్రమార్కుల చేతుల్లోకి వెళ్ళిపోతున్నాయి.
ఈ నేపథ్యంలో ఒక ప్రశ్న ఉదయిస్తుంది: “హైదరాబాద్ అభివృద్ధి ప్రస్థానంలో మనం కేవలం పైకి కనిపించే అభివృద్ధిని మాత్రమే చూస్తున్నామా, లేదా దాని వెనుక ఉన్న ఈ సంక్లిష్ట వాస్తవాలను కూడా పరిగణనలోకి తీసుకుంటున్నామా?”